گلدي-گئدر

 

گونش باتماقدايدي. آرتيق، بوُگون کيمسه‌نين اوْنو قوُرتارماغا گله‌جه‌ييني گؤزله‌ميردي. زلزله‌دن هاراداسا اوچ ساعات گئچميشدي، اوُزاقدان هاي-کوي، قيشقيرتي، آغلاشما سسي گليردي. هردن ده چؤله داغيليشيب يييه‌سيني آختاران مال-داوارين ملَشمه‌سي ائشيديليردي.

بير آندا دونيا قاريشميش، هر نه اوُچوب باشينا تؤکولموشدو. يئرين بئله تيتره‌مه‌سيني هئچ بوُ ياشيناجان گؤرمه‌ميشدي. ائوين ديرَکلري يئريندن اوْيناميش، تاوانداکي پرديلر سيلکه‌له‌نيب ائوين ايچينه چؤکموشدو. قاتي توْز قوْپوب، گؤزونون قاباغيندا هر يئر توْز-توْرپاق ايچينده ايتميشدي.

اوْغلان دؤرد-بئش ساعات بوُندان قاباق کنده يئتيشميشدي، تک آناسي ائوده‌يدي، مطبخده‌کي تنديرده چؤرک ياپيردي. آتاسي قوْنشو کنده، بيبي‌سينه دَيمه‌يه گئتميشدي. ائله آيدا بير يوْل باجي‌سي‌نين گؤروشونه گئدردي. اوْغلان، باجيلاريني دا گؤرمه‌ميشدي، هره‌سي اؤز ائوينده‌يدي، گئديب گؤره‌جکدي هله. زلزله هئچ گؤزونو آچيب، کندده‌کيلري گؤرمه‌يه فورصت وئرمه‌دي. بير آز دينجه‌ليب چؤله چيخاجاقدي، آما بئله گئتسه‌يدي، چؤله چيخماسي دا ال‌چاتماز بير آرزي اوْلاجاقدي. آناسيندان دا هئچ بير خبر يوْخ ايدي، نئچه يوْل، «آنا، آنا، سسيمي ائشيديرسن؟» دئيه سسله‌ميشدي، آمّا آناسيندان جاواب گلمه‌ميشدي.

اسَن يئل هردن تنديردن گلَن توستو ايييني اوْغلانين بوُرنونا توْخوندوروردو. اوستونده بير ييغين تير، پردي، کرپيچ وار ايدي، قيچلاريني هئچ ترپه‌ده بيلميردي، سوْل قيچي چوْخ آغريييردي. شانسيندان ائوين يوْغون ديره‌يي اوْتاقداکي کتيلين اوستونه دوشوب، يئره بوتؤو ييخيلماميشدي، اوْغلان دالي‌اوسته دوشوب، باشي-بوْينو يئرله ديره‌يين آراسينداکي بوْشلوقدا قالميشدي.

مطبخدن چيخيب اوْتاغا گلَنده آناسي‌نين ياپديغي چؤرکدن نئچه‌سيني گؤتوروب گتيرميشدي، آخشام اوستو سوزمه قاتيقلا تزه چؤرک چوْخ ياپيشيردي.

«تزه چؤره‌يين اييي يامان خوْش گلير منه. سنين چؤرکلريوه چوْخ غريبسه‌ميشديم،» آناسينا دئميشدي.

«جانيوا ياراسين، اوْغلوم، گؤتور يئ. اوْتاقدا سوزمه قاتيق دا وار، آپار اوْردا يئ،» اوْغلونا باخاراق دئميشدي آناسي.

نئچه چؤرک گؤتوروب اوْتاغا گلميشدي، الينده چؤرک، قاتيغي آختارارکن يئر-گؤي سيلکه‌له‌نيب باشينا تؤکولموشدو. قاتيغي تاپا بيلمه‌ميشدي، اؤزو ده چؤرکلر ده يئره سريلميشدي. ائو خاريلتي‌يلا باشينا اوُچموشدو.

ائولري کندين اوْ بيري ائولريندن بير آز آرالي‌يدي. کندده ييرمي ائو وار ايدي، کندليلرين چوْخو شهَره کؤچموشدو، هردن ده کنده گليرديلر. قديم زامانلاردا کند يوزائولي ايميش، آما گئتديکجه کندين آداملاري آزاليب، ائولري ده بير-بير بوْشاليب اوُچموشدو. ايندي، قالان ائولري ده کي بوُ زلزله ييخيب داغيتميشدي.

کنددن هاي-کوي سسي قوْوزانميشدي، آما کيمسه بوُنلارين ائولرينه ساري گلمه‌ميشدي، دئيه‌سن بوُ ياندا بير ائوين اوْلدوغو کندده‌کيلرين ياديندان چيخميشدي. بوُ داغ کندينه قوُرتاريجيلارين گليب چاتماسي بلکه صاباحاجان، بلکه ده بير-ايکي گون چکه‌جکدي. کندده ده کي داها چوْخ قاري-قوْجا، آرواد-اوُشاق قالميشدي. گنجلر ايشدن اؤترو اوُزاق شهَرلره چيخيب گئتميشديلر. اوْغلان دا بوُ گئدَنلردن بيري‌يدي. گئدَنلرين چوْخو ايلده بير يوْل کنده گليردي، بعضيلري ده اوْغلان کيمي نئچه آيدان بير گليردي، بعضيلري ايسه گئدر-گلمز اوْلموشدو.

بير گؤز قيرپيميندا ائوين باشينا اوُچماسينا هئچ اينانا بيلميردي. هله يوْل يوْرغونلوغو جانيندان چيخماميشدي، اوْتوروب دينجه‌ليب، کندي دوْلانماغا گئده‌جکدي، باجيلارينين ائوينه اوُغراياجاقدي. بؤيوک باجي‌سي‌نين ايکي آي قاباق اوُشاغي اوْلموشدو، کنده يئتيشنده اؤزونه، «کنده خوْش گلدين، دايي،» دئميشدي.

ايلک آنلاردا اؤلدويونو سانميشدي، گؤزلري قارالميشدي، اؤنجه قوْل-قيچي کئييميش، سوْنرا بالا-بالا گيزيلدمه‌يه، سيزيلدامايا، آغريمايا باشلاميشدي. گئتديکجه آغري بوتون بدنيني بوروموشدو، اوْنداياجان هئچ حيس ائتمه‌دييي بير آغري؛ آجي، اوُمودسوز بلکه توْختاماز بير آغري. اوْ يان بوُ يان باخميشدي، باشي‌نين اوسته بالاجا بير باجا گؤرموشدو. باشيني قالديرماق ايسته‌ميشدي، بوْينوندان بير آغري گليب باشينا ييغيشميشدي، باشي گيجَلميشدي. اؤزونه باخميشدي، دؤشوندن آشاغي‌سيني گؤره بيلمه‌ميشدي، بدني‌نين ياري‌سيندان چوْخو اوُچونتولارين آلتيندا قالميشدي. باشينا نه گلديييني هئچ بيلمه‌ميشدي. اوُزاقدان، ييخيلان ائولرين خاريلتي‌سيني ائشيتميشدي، سوْنرا قيشقيريشمالار، آغلاشمالار، آنلاشيلماز هاي-کويلر قوْوزانميشدي. زلزله‌نين نه اوْلدوغونو اوُزاقدان، راديوْ-تئلويزيوْندان ائشيديب گؤرموشدو، گونده‌ليکلرده اوْخوموشدو، آما اوْنو بئله ياخيندان تجروبه ائتمه‌ميشدي، اوْنون نه قوْرخونج، آجيماسيز بير شئي اوْلدوغو بئينيني سيلکه­له‌ميشدي.

سؤنمکده اوْلان اوْدون توستوسو يئنيدن بوُرنونا دَيميشدي. آناسي‌نين يانديرديغي اوْد ايدي بوُ. «آنا، آنا، سسيمي ائشيديرسن؟» دئيه وار گوجويله قيشقيرميشدي. جاواب گلمه‌ميشدي، يئنيدن آغلايا-آغلايا قيشقيرميشدي، يئنه ده هئچ بير جاواب گلمه‌ميشدي. بئش-اوْن يوْل آناسيني چاغيرميشدي، سوْندا سسي بيتميشدي، بلکه ده باتميشدي. هاي قيشقيرميشدي، سسي چيخماميشدي، آدامين يوُخودا سسي‌نين چيخماديغي يادينا دوشموشدو، يوُخودا اوْلدوغونو سانميشدي، سئوينميشدي. «نه ياخشي کي، بوتون گؤردوکلريم يوُخويموش،» دئميشدي. جانينا بير آز هئي گلميشدي، قوْوزانماق ايسته‌ميشدي، اوْ آندا اوستونده‌کي پرديلردن بيري بير آز دَبه‌ريشيب، ساغ قوْلونون اوستونه توْرپاق سپه‌لنميشدي، سوْل قيچينداکي آغري يئنه قاييتميشدي. بوُ دوُرومون يوُخو اوْلماديغينا، لاپ آشکار گئرچک اوْلدوغونا اينانميشدي. يئنه قوُيونون ديبيندن گلَن بير سسله آناسيني مودوئريجي اوْلدوغونو عؤمرونده بيرينجي دفعه دوشونموشدو. یئنه ده قوُیونون دیبیندن گلَن بیر سسله آناسینی چاغیرمیشدی، آما هئچ بیر سس ائشیته‌میشدی. یاخیندان بیر سس، بیر جینقیرتی گؤزله‌میشدی، باشقا بیر اینسانین سسي‌نين نئجه ده اوُمود وئریجی اوُلدوغونو عؤمرونده بیرینجی دفعه دوشونموشدو. 

دونن آخشام تئهران'دان چيخميشدي. گئجه ساعات اوْن بيرده ماشينا مينميشدي. ماشين تئهران'دان چيخاندا موسافير آختارارکن بير آز گئجيکميشدي. سوروجو، اوْتوران موسافيرلرين ديللنمه‌سينه، ناراضي‌ليغينا باخماييب، اؤز ايشيني گؤرموشدو. نئچه موسافير تاپيب، قزوين'ه، زنجان'ا مينديرميشدي. يوْلدا ماشين خاراب اوْلموشدو، بير ساعاتدان چوْخ يوْلدا قالميشديلار. سحر ساعات اوْن هنده‌ورينده شهَره چاتميشدي. شهَرده گؤرمه‌لي ايشلري وار ايدي، ايشلريني ساهمانا ساليب، ائو اوچون بير آز آيين-اوْيون آلاناجان گون‌اوْرتا اوْلموشدو. آجليغيني ياتيرتماق اوچون کئکدن-زاددان آتيشديريب، کند ماشينلارينين داياناجاغينا گئتميشدي. ماشين تاپاناجان هاراداسا بير ساعات گئچميشدي. يوْققوشلاري اوُدقونا-اوُدقونا گئدن داشقا بير ماشينلا چيخميشدي. کنده گئديب چيخماق بير ساعاتدان چوْخ چکميشدي.

هر دؤنه تئلئفوْن آچيب، گلمه‌سيني دئيَردي، آما بوُ دؤنه خبرسيز گئتمک ايسته‌ميشدي. بئله‌سينه آتا-آناسي‌نين، باجيلارينين داها چوْخ سئوينه‌جه‌ييني سانميشدي. ائله، سانديغي دا دوز چيخميشدي، آناسي، اوْنو بيردن گؤردوکده، قاناد آچيب اوُچاجاق کيمي اوْلموشدو.

گؤزلريني برَلده‌رک باشي‌نين اوستونده‌کي باجادان ائشييه باخدي. آرتيق، هاوا آلاقارانليق ايدي، بير آزدان هاوا قارالاجاقدي، سوْيوق دوشه‌جکدي. ديدَرگين دوشموش مال-داوارين، توْيوق-خوْروزون قوْخوسو جاناوارلاري، چاققاللاري چکيب کنده گتيره‌جکدي. کندين ياي گئجه‌لرينده چوْخ سوْيوق اوْلدوغو اوُشاقليقدان ياديندا قالميشدي. هله قيشدا کي هئچ! آللاه گؤرستمه‌سين، يئر-گؤي دوْنوردو، يوْل-يوْلاجاغي قار باسيب، شهَرله، اوْ بيري کندلرله گل-گئت کسيليردي. يوْل ايداره‌سي‌نين لوْدئرينين گليب يوْلو آچماسي ايکي-اوچ گون چکيردي.

ايتلرين هوروشمه‌سيني ائشيتدي. فاجيعه گؤزونون اؤنونده پيريلداييردي. آناسيني سسله‌دي، هئچ جاواب گلمه‌دي. آتاسيندان، باجيلاريندان، کوره‌کنلريندن ده هئچ خبر يوْخ ايدي، ديري ايديلر مي، اؤلموشدولر مي، هئچ بيلميردي.

باياقدان گلَن قيشقيريشما-آغلاشما سسي بير آز آزالميشدي، آما يئنه ائشيديليردي. بلکه خالق آغلاماقدان يوْرولموشدو، بلکه ده اوْغلانين قوُلاقلاري آغيرلاشميشدي. هردن آجليق حيسي معده‌سيني اوْووُردو، آمّا آغير قوْرخودان گلَن هؤوونوش، آجليغي باسيردي.

يئنه يئر تيتره‌دي، شيدّتلي ايدي، آمّا اوّلکينه چاتمازدي. اوستونده‌کي ديرک-کرپيجلر سيلکه‌لندي. بوْيون-بوْغازينا بير آز توْرپاق تؤکولدو. بدني‌نين ده داها چوْخ سيخيشديغيني دوُيدو. سوْلغون بنيزينين رنگي بير آز دا قاچدي.

«بوُ يئره نه گليب؟ نييه اؤز يئرينده دوُرا بيلمير؟» دوشوندو. هئچ بير ايش گؤره بيلمزدي. «دئيه‌سن، بوُ گئجه بوُردا توْرپاغا قوُيلاناجاغام،» دئيه باشي‌نين اوستوندن ائشييه باخدي. هاوا بوتون قارالميشدي. گؤي قارانليق ايدي. بير آز گؤز دوْلانديردي، هئچ نه گؤرمه‌دي، سوْندا برَلميش گؤزلري قاراليب اؤز-اؤزونه يوُمولدو. ياواش-ياواش گئجه‌نين جاني سوْيويوردو، اوْغلانين بدنينه ده بير اوشوتمه دوشوردو. ووجودو آغريييردي مي کئييشميشدي مي اؤزو ده هئچ آييرد ائده بيلميردي. بوْينو قوُروموشدو، سوُسوزلوقدان آغزي بير يئره ييغيشميشدي. گئجه چؤکدوکجه يوْرغونلوق، اوُمودسوزلوق بورويوردو اوْغلاني. گؤزله‌دييي اوْ اوشوتمه ياواش-ياواش جانينا ايشله‌ييردي. باش گيجَلمه‌سي وار ايدي، گؤز قارالماسي...

گؤزونو آچديقدا اوُلاشما-هوروشمه سسي گليردي. بوُ اوُلارتي-هوروشمه سسينه بير ده ملَشمه سسي قاريشدي. اؤنجه نه اوْلدوغونو سئچه بيلمه‌دي. بير آزدان جاناوارلارين داغينيق دوشموش قوْيون-قوُزويا باسقين ائتديييني، ايتلرين‌سه اوْنلارلا بوْغوشدوغونو آنلادي. هاراداسا گئجه ياريني گئچميشدي. ياخيندان گلَن بوْغوشما سسي گئتديکجه اوُجالدي. سس سسه قاريشدي، قييامتين قوْپدوغونو ساندي اوْغلان. بئش-اوْن دقيقه‌دن سوْنرا ملَشمه-اوُلاشما سسي ياتدي، يالنيز هوروشمه سسي گليردي. ياواش-ياواش هوروشمه سسي ده سئيرَکلشدي. بوْغوشمانين هارا چاتديغيني، جاناوارلارين مي ايتلرين مي غاليب گلديييني بيلمه‌دي. يئنه اوُزاقدان سيزيلتي سسي گلدي. باياقدان حئيوانلارين سسي آداملارين سيزيلتي‌سيني باتيرميشدي. تنديرده‌کي اوْددان، آرتيق، آزجا  توستو اييي دَييردي بوُرنونا. اوْغلانين آغزيندان بوُغ چيخيردي.

يئنه يئر تيتره‌دي، پردي-ديرَکلر خيرچيلدادي، چاتلاميش، ياريسي اوُچموش بير دوُوار تؤکولوب داغيلدي. کرپيج پارچالاري اوْغلانين اوستونه تؤکولدو. باشي آغيرلاشدي، آغريدان، گوجسوزلوکدن، اوُچونتولارين باسقي‌سيندان گؤزلري قارالدي. گئجه بيتمک بيلميردي، سيزيلتيلار، آغلاشمالار...

«بوُردا بيري وار؟ سسيمي ائشيدن وار؟» دئيه بير سس دَيدي قوُلاغينا.

اوْغلان بايغين دوشوب يوْخسا يوُخولاديغيني بيلمه‌دي. گؤزلريني آچيب يوُمدو. باشقا بير سس يئنه سسلندي:

«قوُدرت قارداش، تئللي باجي! سسيمي ائشيديرسيز؟»

اوْغلان بوتون گوجونو بوْغازينا ييغيب، «بوُردايام،» دئيه قيشقيردي.

سسي ائله ده گوجلو دئييلدي، آمّا ائشيکده‌کيلردن بيري اوْنو ائشيتدي.

«اوْ ياندان، اوْ اوُچوق اوْتاقدان بير سس گلدي. دئيه‌سن اوْردا بيري وار،» دئيه يوْلداشينا سسلندي.

«بوُردا بيري وار؟» دئيه آداملاردان بيري قيشقيردي.

اوْغلان، «بوُردايام، اوْتاقدا،» قيشقيراراق دئدي. سسي جورولده‌ييردي.

هله گون چيخماميشدي، آمّا دان يئري آغارميشدي. خوْروزلارين بانلاماسيندان خبر يوْخ ايدي، بلکه يوُخويا قالميشديلار، بلکه ده دونن گئجه چاققاللارا يئم اوْلموشدولار. قوْيون-قوُزونون دا سسي گلميردي، دئيه‌سن گئجه‌کي بوْغوشمادا يئنيلميشديلر.

«سس وئر گؤرَک هارداسان!» دئيه آداملاردان بيري يئنه سسلندي. آرتيق، ايکي آدام اوْغلاني قوُرتارماغا گلميشدي.

«بوُردايام، اوْتاقدا، آنام مطبخده‌دي، اؤنجه اوْنو چيخاردين،» دئيه چيغيرتي‌يا دؤندو سسي.

«سن مطبخه گئت، من اوْتاقداکيني چيخاردارام،» دئدي آداملاردان بيري.

اوْتاغا ياخينلاشان سس، «دينلَن گؤروم هارداسان!» دئيه قيشقيردي.

«بوُردايام، پنجره‌نين قاباغيندا،» دئيه چيغيردي اوْغلان.

اوْ بيري سس بير آز اوُزاقلاشدي.

«آي تئللي باجي! تئللي باجي، سس وئر!» اوُزاقلاشان سس دئدي.

اوْغلانين قوُلاغي مطبخ يؤنونده‌يدي، آناسيندان خبر گؤزله‌ييردي. هئچ اؤزونون نه دوُرومدا اوْلدوغونو بيلميردي. چيخماغا تله‌سيردي.

«قوْرخما، ايندي قوُرتارارام سني،» دئدي ياخينداکي سس.

«من قوْرخمورام، آناما باخين،» دئدي اوْغلان.

قوُرتارماغا گلَن آدام، «ناراحات اوْلما، آناوي دا ايندي يوْلداشيم چيخاردار،» دئيه اوْغلانا اورَک وئردي.

آغلايا بيلميردي، بوتون نيسگيلي، قوْرخوسو، اؤزلَمي ييغيشيب ايچينده قالميشدي. بوُرادان چيخديقدا نه گؤره‌جه‌يي اوْنو داها دا چوْخ قوْرخودوردو. دام-دوُوارين آلتيندا قالما قوْرخوسو گئتديکجه آزاليب، اوْنون يئريني ائشيکده گؤره‌جکلرينين قوْرخوسو توُتوردو، بدني سوْيويوردو، بوتون آغريلاريني اوُنودوردو، اوره‌يي‌نين دؤيونتوسو چوْخاليردي.

اوستدن آدامين ايشله‌مک سسي، نفَسي‌نين فيسيلتي‌سي گليردي. گئتديکجه اوْنون نفَس سسي اوُجاليردي. اوْغلان اوستونده‌کي يوکون يونگوللشديييني سئزيردي. آزقالا ياريم ساعات چکدي آدامي گؤرمه‌سي. اوْرتاياشلي بير کيشي ايدي اوْنو قوُرتاران. اوْغلان تانيميردي اوْنو.

کيشيني گؤرجک، «آنام، آنام نئجه‌دي؟ اوْنو چيخارتديز؟» دئيه هؤوله‌سک سوْروشدو.

«تلَسمه، يوْلداشيم اوْنو چيخاردير،» دئيه قارا بير پرديني اوْغلانين اوستوندن گؤتوردو.

کيشي‌نين قالين بيغي، دوْلو قاشلاري گؤزه چارپيردي. اوْغلانين قوْلتوقلاريندان ياپيشيب دام-دوُوارين آلتيندان ياواش-ياواش چکدي ائشييه. يئنيجه دوْغان گونَشين ايشيغي گؤزونو قاماشديردي. گؤزلريني يوُموب آچدي. کيشي اوْنو سورويوب حيَطين اوْرتاسينا چکدي. اوْغلان باشيني قوْوزاييب قيچلارينا باخدي. قيچلاريني ترپَتمک ايسته‌دي، سوْل قيچيني ترپه‌ده بيلمه‌دي، دونن گئجه‌دن قيچيندا دوُيدوغو آغري لاپ برکيشدي. آغريدان، گؤزلري قيسيلدي.

کيشي بوُ حرکتي گؤرجک، «دبَرتمه، دبَرتمه، دئيه‌سن سوْل قيچين سينيب،» دئيه اليني اوْنون سوْل قيچي‌نين اوستونه قوْيدو.

اوْغلان دؤنوب مطبخه ساري باخدي. اوْ يانداکي آدامين اؤنونده بير آرواد يئره اوُزانميشدي. آدام حرکتسيز اوْتورموشدو.

«آناما، آ- آناما نه اوْلوب؟» دئيه قيشقيردي اوْغلان.

سسي ائشيتديکده مطبخده‌کي آدام حيَطه ساري دؤنوب باخدي. اوْغلان تانيدي اوْنو.

«تاري‌وئردي عمي،» دئيه چاغيردي. اوُشاقليق يوْلداشي‌نين آتاسي‌يدي تاري‌وئردي عمي.

مطبخده‌کي کيشي آديني ائشيتجک آياغا دوُروب اوْغلانا ساري يئريدي.

«سن‌سن ايسماييل؟ بوُردا نئيليرسن؟ هاچان گلدين؟» دئيه اوْغلانين يانينا گلدي.

اوْغلانين قوْلوندان ياپيشيب آلنيندان اؤپدو. آغلامسينا-آغلامسينا يئنه تاري‌وئردي عمي'دن آناسيني سوْروشدو. تاري‌وئردي عمي باشيني آشاغي سالدي. گؤزونده‌کي ياشلار ديميرلانيب توْرپاغا دوشمه‌يه باشلادي. اوْغلانين گؤزلري يئنه قارالدي، قوُلاقلاريندا آنلاشيلماز بير گورولتو سسلندي، گؤزونون اؤنونده‌کي شئيلر فيرلانماغا باشلادي...

گؤزونو آچديقدا گؤتورگه‌ده گؤردو اؤزونو. آغ-قيرميزي گئيينميش دؤرد کيشي اوْنو داشيييردي. سوْل قيچي تاختالارين آراسيندايدي. باشيني قوْوزاييب هنده‌ورينه باخماق ايسته‌دي. گؤتورگه‌ني گؤتورَنلردن بيري، «قيميلداما،» دئيه اوْنون باشيني يئنيدن گؤتورگه‌يه ياپيشديردي. گئده-گئده گؤزياشلاري زينه-زينه آخماغا باشلادي. يوْلا باخدي، قيراقدا نئچه پارچالانميش قوْيون لئشيني گؤردو.

ماشين يوْلونا چاتديقدا اوْنو وانئتين آرخاسينا پتي اوستونه قوْيدولار. وانئتين يانيندا تاري‌وئردي عمي'ني گؤردو.

«آتامدان، باجيلاريمدان خبرين وار؟» دئيه سوْروشدو اوْغلان.

وانئت يوْللاندي. اوْغلان، اوُزاقلاشا-اوُزاقلاشا، آياق اوسته دوُروب باخان تاري‌وئردي عمي'نين اوز-گؤزونون ايسلانديغيني گؤروردو.